Opinie&Analyse

Bij deze TW ontvangt u onze jaarlijkse inventarisatie van R&D-uitgaven bij Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen. ASML staat weer met stip op één, met meer dan twee miljard euro aan budget voor onderzoek en ontwikkeling. De chipmachinefabrikant heeft alles meezitten momenteel, waardoor ze ook nog een sympathieke bijdrage aan het zorgpersoneel konden leveren tijdens de pandemie. Er is namelijk (1) een chiptekort en (2) de meeste grote trends die we zien in de wereld vereisen toenemende rekenkracht in chips. En daarmee valt ook de rest van ons R&D-onderzoek, dat overigens door de vrijwilligheid waarmee bedrijven meedoen nog verre van compleet is, op zijn plaats.

Onze gedigitaliseerde uitingen worden steeds meer op een ‘deep learning’-schaaltje gewogen ten behoeve van kunstmatige intelligentie. Daarom zie ik soms voor me dat we een tijdperk betreden waarin we zo goed weten dat we worden gelezen, beluisterd en bekeken, dat we het overtuigend veinzen of je op de vlakte houden als een tweede natuur gaan omhelzen en alleen nog in het buitendigitale authentiek zullen (kunnen) zijn. ‘Look like the innocent flower’ en ‘False face must hide’: deze aansporingen uit Shakespeares tragedie ‘Macbeth’ zouden we als motto’s boven dit tijdperk van dagelijks acteren kunnen zetten.

Een toekomstige oorlog tussen Europa en China zou zomaar eens binnen een paar uur beslist kunnen zijn. Waarschijnlijk niet in Europa’s voordeel, want Chinese bedrijven zijn al jaren bezig om zich in het hart van de Europese infrastructuur te nestelen. Met name Engeland is kwetsbaar.

‘Als overheden serieus zijn over het klimaatrisico dan kunnen er geen nieuwe investeringen in olie, gas en kolen meer gedaan worden vanaf nu, vanaf dit jaar,’ zei directeur Fatih Birol bij de presentatie van ‘Net-zero by 2050: A roadmap for the global energy sector’. Dit is een volstrekt andere boodschap dan de ambigue tekst die Birol ten tijde van World Energy Investment 2019 uitsprak: ‘De wereld investeert niet genoeg in olie en gas om de huidige consumptiepatronen vast te houden, maar investeert evenmin genoeg in schonere technologie om van koers te veranderen. Hoe je er ook naar kijkt, we zijn risico’s voor de toekomst aan het opstapelen.'

Shell moet in 2030 van de Nederlandse rechter op verzoek van Milieudefensie zijn CO₂-uitstoot met 45% reduceren om ‘het recht op leven en een ongestoord gezinsleven van de Nederlandse ingezetenen en de inwoners van het Waddengebied’ te beschermen. Publicist en geofysicus Jilles van den Beukel noemt het op Energeia terecht ‘Een ongemakkelijk vonnis’.

Als latent ruimtevaartingenieur word ik altijd blij van een raket, en in Boca Chica helemaal. Als Thunderbirds-strapatsen stond een Starship van SpaceX tussen de duinen. Er hing een mannetje aan de neuskegel, bezig met een inspectie of een schroevendraaier. Hijskranen cirkelden rondom een lanceerinstallatie. Op de weg lag verwaaid zand. Alles was zo… onaf. Op lanceerbases als Cape Canaveral en Bajkonoer is de toekomst al gearriveerd – sterker nog, op die plekken, waar de geesten van Gagarin en spaceshuttle rondwaren, behoort de toekomst al deels tot het verleden. Hier, in het zuidelijkste puntje van Texas, werd nog gebouwd aan de toekomst.

Zoals veel mensen weten ben ik een pleitbezorger voor elektrische auto's en trucks maar geloof ik dat waterstof vergeleken met een batterij te duur is in de meeste wegvervoer toepassingen. Toch ben ik super-geïnteresseerd in waterstof, al was het voor seizoensopslag, scheepvaart en luchtvaart.

Als tweede land zette China in de nacht van vrijdag 14 op zaterdag 15 mei succesvol een robotwagentje op Mars. Een indrukwekkende prestatie waar tot nu enkel de VS in slaagde. De Sovjet-Unie, Europa en het VK deden eerder ook pogingen, maar faalden; er liggen heel wat wagentjes op het oppervlak van de rode planeet die bij aankomst of vlak daarna het leven lieten.

Met de toekenning van SDE++ subsidie om vanaf 2024 jaarlijks 2,5 Mton CO2 onder de Noordzee te gaan opslaan is Porthos een flinke stap dichterbij gekomen. ‘Er zijn in Nederland weinig projecten die op zo’n korte termijn (vanaf 2024 is de planning) zoveel CO2 kunnen reduceren (2,5 miljoen ton per jaar),’ reageert Jasper Vis (TenneT). Begin volgend jaar neemt Porthos de definitieve investeringsbeslissing.

De ontwikkelingen in de biotechnologie zijn indrukwekkend en blijven de grenzen van ons denken en kunnen oprekken. De belangrijkste vaccins van de afgelopen maanden (Pfizer en Moderna) gebruiken een mRNA-techniek die pas net gereed was op het moment dat covid-19 verscheen.