Opinie&Analyse

‘Ook als je denkt dat de kans klein is, kán het gebeuren’, zegt mijn dochter ferm. Ze heeft een filmpje ingestuurd, een vragenlijst ingevuld en een slagzin afgemaakt. ‘Carnaval in Lampegat is leuk, dan ligt iedereen in een deuk’ is het geworden. Ze wil zó graag op de wagen met de prins. Ik heb haar net voorgerekend dat de kans dat het lukt, klein is. Er zijn veel basisscholen in Eindhoven. Op iedere school zijn vast meerdere kinderen met dezelfde wens. Hoe groot is dan helemaal de kans dat juist zij wordt gekozen voor het Lampegat prinselijk jeugdgezelschap?

Het huwelijk van mens en machine is al sinds eeuwen een mogelijkheid die ons evenzeer bekoort als afschrikt. In een tijd van duizelingwekkende technologische innovatie is de kans op een bruiloft er niet kleiner op geworden.

Hoopvol nieuws. De rijkste man van de wereld, Amazon-tycoon Jeff Bezos, gaat $ 10 miljard geven aan wetenschappers en activisten in de strijd tegen klimaatverandering. Dat is een flinke som, waarnaast bijvoorbeeld ons Nederlandse Invest-NL van Wouter Bos (€ 1,7 miljard) verbleekt. Aan de andere kant is die $ 10 miljard slechts een fractie (8 %) van het totale vermogen van Bezos, die tot nu weinig ambitie als weldoener toonde. Bezos haalt ook bij lange na niet de vorig jaar door Bill Gates en Warren Buffett geformuleerde ‘Giving Pledge’. Ondertekenaars, waaronder Elon Musk, Michael Bloomberg, Mark Zuckerberg en opmerkelijk genoeg ook Bezos’ ex-vrouw MacKenzie Bezos beloofden daarin minstens de helft van hun bezit weg te geven aan goede doelen. Bezos haalt zelfs de Bijbelse tiende niet.

Eind september 2014 schreef ik een artikel over een nieuw systeem van het ministerie van Sociale Zaken. Ik had een wetstekst gelezen over ‘een instrument waarmee gegevensbestanden kunnen worden gekoppeld ten behoeve van het bestrijden van fraude’. Er waren nogal wat bezwaren tegen, onder meer van het College Bescherming Persoonsgegevens en de Raad van State, maar toch was de wet als hamerstuk door de Tweede en Eerste Kamer aangenomen.

Voor het eerst heeft een door kunstmatige intelligentie (AI) ontworpen medicijn het tot de klinische tests gehaald in het ontwikkeltraject van een geneesmiddel. De Britse startup Exscientia en het Japanse Sumitomo Dainippon Pharma ontwikkelden een medicijn dat mogelijk werkt tegen compulsieve obsessieve stoornissen. Het molecuul (DSP-1181) kwam tot stand door een groot aantal mogelijke moleculen langs een groot aantal parameters te leggen, om uiteindelijk tot één nog niet bestaande stof uit te komen. Daarmee verkorten AI een onderzoekstraject van vijf jaar tot een jaar.

Een dinsdagavond eind januari in Haarlem. De gymzaal van de Beatrixschool loopt vol met buurtbewoners van het Ramplaankwartier. Zo’n 250 mensen laten zich bijpraten over het plan van Spaargas om de wijk van het gas af te krijgen en de huizen te verwarmen met zelf opgewekte energie en vier ‘buurt-wko’s’. Warmte/koude-opslag, nu eens niet voor een groot (kantoor-)gebouw maar voor de huizen.

Dit is het dan: mijn laatste column voor Technisch Weekblad. Na ruim vijf jaar geef ik het stokje door. Vanaf nu mag iemand anders zich zorgen maken over de ontwikkelingen van digitale technologie. Zorgen ja: want als ik de balans opmaak en mijn columns die ik voor jullie schreef bekijk, heb ik me vooral zorgen gemaakt. Zorgen over nepnieuws, pornofilters en DDOS-pubers bijvoorbeeld. Of over vooroordelen in AI en het gebrek aan veilige internetseks. En die zorgen zullen ook wel blijven. Zeker nu de ontwikkeling van allerhande vormen van digitale technologie steeds sneller gaat, en beloofde ‘oplossingen’ steeds grootser worden.

In de jaren ‘70 werd het persoonlijke politiek, zo luidde de gevleugelde uitspraak. Vijftig jaar, later In de jaren ’20 dreigt veel, zo niet alles, geopolitiek te worden. De versnipperde Europese lidstaten zitten klem tussen twee machtsblokken, de VS en China, die beiden proclameren dat wie niet voor hen is tegen hen is.

Nederland moet dit jaar 25% minder CO₂ uitstoten dan in 1990. Dat is niet zomaar een goed voornemen voor 2020, maar het is een uitspraak van het hoogste Nederlandse rechtsorgaan. De Hoge Raad liet kort voor kerst weten het hoger beroep uit 2018 en de uitspraak uit 2015 in de Urgenda-klimaatzaak te handhaven.

Een nieuw decennium is daar. Welkom! Natuurlijk volgen technologische ontwikkelingen de kalender niet en vloeien jaren ’10-dingen gewoon over in die van de jaren ’20. Maar toch – nieuwe ronde, nieuwe kansen! Ik gebruik deze kreet doelbewust: in dat gokparadijs in de woestijn, Las Vegas, vond onlangs de 54^e editie plaats van ’s werelds grootste techbeurs voor consumentenelektronica, de CES.