Opinie&Analyse

Deze maand had ik het genoegen met een Shell-medewerker over de energietransitie te mogen debatteren bij een heerensociëteit. Verrassend genoeg bleken we het over veel eens. Ik had één van mijn grote angsten rond de energietransitie in een stelling gegoten: ‘Alle bekende voorraden fossiele brandstoffen zullen tot het laatste molecuul opgebruikt worden.’ Immers, olie, gas en kolen zijn goedkoop en miljarden wereldburgers zijn aangewezen op goedkope energie om van straatarm door te groeien naar net iets minder straatarm. Bovendien is Europa ook als het ‘Fit for 55’ is steeds minder het middelpunt van de wereld. Dertig jaar geleden zorgde Europa nog voor een derde van de wereldwijde CO₂-uitstoot. Tegenwoordig is dat nog slechts 10%. Niet omdat de uitstoot in Europa nu zo hard gedaald is, maar doordat de energievraag in armere landen sterk is toegenomen. En die zal blijven toenemen.

In deze rubriek staat TW stil bij opmerkelijke feiten, die een verrassende blik werpen op de lopende actualiteit. Deze keer een samenzweringstheorie over het internet.

Regelmatige publicaties van onderzoeksrapporten laten zien dat mensen in de regio rond de IJmond vaker gezondheidsklachten hebben dan elders. Nu is het causale verband tussen welk atoom zwaar metaal of fijnstofje je binnen krijgt en hoe dit het laatste zetje geeft in de richting van het ontwikkelen van een kanker niet vast te stellen, maar laten we een koe een koe noemen: de uitstoot van TATA Steel zorgt voor gezondheidsklachten in de regio.

China heeft de laatste maanden de duimschroeven aangedraaid bij zijn grote tech-bedrijven. Het publiek-politieke belang van techniek en wetenschap komt in China overduidelijk boven dat van de getroffen technologiebedrijven en hun investeerders. Zo is in de afgelopen maanden zo'n 500 miljard van de beurswaarde van in de VS genoteerde Chinese bedrijven verdampt.

“Je blijft als ontwikkelaar moreel verantwoordelijk voor de technologie die je maakt”, aldus Bart Wernaart. Hij is de kersverse lector Moral Design Strategy aan Fontys Hogescholen in Eindhoven en roept techneuten en ontwikkelaars op zich aan te sluiten bij discussiegroepen over dit thema. Het zijn waarschuwingen die we vaker gehoord hebben. Maar kun je wel zoveel verantwoordelijkheid in de schoenen van techneuten en ontwikkelaar schuiven?

Wat is belangrijker, geluk of inkomen? Als we economen moeten geloven is dat een onzinnig vraag. Immers: hoe meer we consumeren, hoe gelukkiger we worden. Dat hebben economen ooit zo bedacht omdat ze een simpel mensbeeld (de zogenaamde rationele actor) nodig hadden waarmee ze hun wiskundige modellen aan de praat kregen.

Elk nadeel, zoals bekend, ‘heb’ zijn voordeel. Het afgelopen anderhalf jaar raakten we eraan gewend (of niet) om aan huis gekluisterd onze taken te verrichten. Kantoorzaken, lessen, sollicitaties, colleges, vergaderingen, je proefschriftverdediging, tentamens, alles digitaliseerde. ‘Samenleving’ werd een uitgehold begrip.

Het westen dreigt een onoverbrugbare achterstand op te lopen in hersenonderzoek, waarschuwt weekblad The Economist in een ongemakkelijk pleidooi voor hersenonderzoek op primaten. Het menselijk brein bevat 85 miljard zenuwcellen en biljoenen verbindingen. We begrijpen nog maar weinig van hoe het precies werkt. ‘Hersenonderzoek is het hedendaagse equivalent van exploreren van de uithoeken van de wereld,’ schrijft het blad. Het is niet alleen cruciaal voor het behandelen van aandoeningen als Alzheimer, maar speelt ook een belangrijke rol in de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. Het kan ook typisch worden ingezet voor de ontwikkeling van dual use technology, waaruit bijvoorbeeld neurowapens kunnen worden ontwikkeld.

‘Met 150 euro koop je je leven.’ We kregen het advies toen we vijftien jaar geleden voor enkele jaren naar West-Afrika vertrokken. Overvallers vinden het een bevredigende buit. Met drie briefjes van vijftig op zak red je je uit bijna iedere voorstelbare levensbedreigende situatie. Dag in dag uit hebben daarom enkele biljetten als een soort talisman in een buitengewoon onsexy backpackers-gordel rond mijn lendenen gehangen.

Blockchain technologie staat vanwege de speculatieve energieslurpende Bitcoin en andere cryptovaluta vaak negatief in de belangstelling. Dat leidt de aandacht af van de mooie dingen die je wel met blockchain technologie kan doen.