Opinie&Analyse

Nederland moet dit jaar 25% minder CO₂ uitstoten dan in 1990. Dat is niet zomaar een goed voornemen voor 2020, maar het is een uitspraak van het hoogste Nederlandse rechtsorgaan. De Hoge Raad liet kort voor kerst weten het hoger beroep uit 2018 en de uitspraak uit 2015 in de Urgenda-klimaatzaak te handhaven.

Een nieuw decennium is daar. Welkom! Natuurlijk volgen technologische ontwikkelingen de kalender niet en vloeien jaren ’10-dingen gewoon over in die van de jaren ’20. Maar toch – nieuwe ronde, nieuwe kansen! Ik gebruik deze kreet doelbewust: in dat gokparadijs in de woestijn, Las Vegas, vond onlangs de 54^e editie plaats van ’s werelds grootste techbeurs voor consumentenelektronica, de CES.

‘Het spijt mij om dit te zeggen, maar voor de eerste keer in mijn leven ben ik huiverig om mijn gezin met een Boeing te laten vliegen’, schreef Ed Pierson in juni 2018 in een mailtje aan de baas van het 737-programma. Pierson was productiemanager in de assemblagehal waar de nieuwste exemplaren van het succesvolste vliegtuigtype aller tijden, nu in de 737 Max-variant, in hoog tempo naar buiten rolden.

Bij de aankondiging van de Green Deal om de EU in 2050 volledig CO2-neutraal te maken repte Commissievoorzitter Ursula von der Leyen van ‘het Europese man-op-de-maan-moment’. Voorlopig is de Green Deal een lijst met 50 plannen die in de komende jaren in wetten en regels gegoten moeten worden. Driekwart van het vrachtverkeer moet over spoor of water verlopen, voor lucht- en scheepvaart gaan emissieregels gelden, gebouwen moeten veel sneller geïsoleerd worden en de industrie moet snel vergroenen.

Slechts mijn trouwste lezer(es) of de nerdy persoon die op LinkedIn mijn publicatielijst als een reiger in de gaten houdt, zal het weten: dit is mijn vijftigste column in TW. Deze alfa had nooit gedacht zo bèta te zullen zijn. Halverwege 2015 produceerde ik mijn eerste stuk, over de zelfrijdende auto. In de wereldkantelende vierenhalf jaar die sindsdien zijn verstreken (Brexit-worsteling, Donald Trump et cetera) heb ik de verstrengeling van mens, techniek en samenleving op allerlei manieren in kort bestek onderzocht en geïllustreerd. En al doende, ook mijn dochter volgend voor wie een internetloze werkelijkheid nooit heeft bestaan, ben ik me onsentimenteel gaan realiseren dat we in gelijke mate winnaars en verliezers zijn.

In 2008 heb ik mee mogen varen met een onderzeeboot van de Koninklijke Marine. Dat gebeurde tijdens NAVO-oefening ‘Bold Monarch’ waarbij internationale marines duikvaartuigen testten om bemanning uit een gestrande onderzeeboot te redden. Nu heeft minister Hennis in 2016 via de A-brief aan de Tweede Kamer laten weten nieuwe onderzeeërs te willen bestellen en inmiddels is het wachten op de B-brief van staatssecretaris Barbara Visser waarin ze de Kamer gaat inlichten over wat voor onderzeeboten we willen hebben, en hoe we deze gaan verwerven. Ter verduidelijking: pas in de E-fase wordt er daadwerkelijk gebouwd.

Ergens in het hart van Amsterdam werkt een klein team van designers aan wereldfaam. Het is het modebedrijf The Fabricant. Eerder dit jaar verkochten zij bij een veiling voor $ 9.500 een prachtige jurk aan Richard Ma; de eindbaas van een cybersecurity-bedrijf uit Silicon Valley. Hij kocht de jurk voor zijn vrouw, die er nu hoge ogen mee gooit op haar Facebook-pagina. Nergens anders trouwens, want de grap van de jurk is dat ie niet bestaat. Althans: niet in fysieke vorm. Alle mode die door de ontwerpers van The Fabricant wordt gemaakt, zal nooit het analoge levenslicht zien; het bestaat uitsluitend digitaal. Met technieken als motion capture, 3D software en body scanning creëren zij de illusie van echte kleding speciaal voor iedereen die daar online furore mee wil maken. Ma zelf vindt het een teken des tijds: ‘Over tien jaar draagt iedereen digitale mode’, en daar kon hij weleens gelijk in hebben.

Gratis onlinediensten tellen niet mee in het bruto nationaal product (bnp), hoewel ze onomstotelijk bijdragen aan onze welvaart. Maar hoeveel precies? Hoeveel zou je betalen voor Wikipedia, Google of Twitter als de diensten niet gratis waren? Een slim onderzoek van MIT en de Rijksuniversiteit Groningen gaf daar eerder dit jaar een goede indruk van. De onderzoekers vroegen aan grote groepen Amerikanen voor hoeveel geld ze bereid waren om het gebruik van een bepaald dienst te staken. Zo bleken gebruikers bereid om voor $ 48 per maand te stoppen met Facebook. Voor een jaar stoppen met streaming diensten als YouTube verlangden ze $1.173. Een jaar zonder zoekmachines was met afstand het duurst: ruim 17 duizend dollar, ofwel de helft van een modaal jaarsalaris! Email bleek per jaar $ 8.414 euro waard en gratis kaartendiensten $3.648.

Het was zo’n voorbeeldig merk, Toyota. Sinds de Prius, de in 1997 gelanceerde hybride die als eerste niet alleen op benzine maar ook op elektriciteit reed, wordt het Japanse bedrijf omarmd als automaker van de toekomst, innovatief en groen, een imago dat werd versterkt door de kopers die zich dat imago eigen maakten. Prius-progressieven, heten ze in hier in de Verenigde Staten: aan de auto kun je al zien hoe ze over abortus denken.

Afgelopen anderhalve maand speelde er een kleine quantumrel. Eind september lekte een wetenschappelijke artikel uit waarin onderzoekers van Google schreven dat ze quantumsuperioriteit hadden bereikt.