Thomas van de Sandt
Autofabrikanten afficheren zichzelf graag als duurzaam en innovatief. Deze week wemelde het op de autobeurs IAA in Frankfurt weer van de elektrische en zuinige auto’s, waarmee de fabrikanten maar willen aangeven: ‘Wij pakken onze verantwoordelijkheid in de strijd tegen klimaatverandering en milieuvervuiling.’
Keer op keer komen echter berichten naar buiten waaruit het tegendeel blijkt. Vorige week meldde de Amerikaanse toezichthouder EPA dat Volkswagen heeft gesjoemeld met enkele van zijn dieselmodellen om aan de emissie-eisen te voldoen. Het motormanagement stond zo afgesteld dat de optie voor een schonere verbranding alleen werd benut tijdens de periodieke keuringen. Op de weg stootten de auto’s tot veertig keer meer stikstofoxiden uit dan toegestaan. Inmiddels heeft Volkswagen 482.000 auto’s teruggeroepen, maar dat gebeurde pas nadat het bedrijf op de vingers was getikt. Een boete, die kan oplopen tot $ 18 miljard, dreigt.
Helaas is ‘dieselgate’ geen incident. Fabrikanten melden stelselmatig milieuspecificaties die in de praktijk niet worden gehaald. Eind mei presenteerde de Consumentenbond in Nederland nog een eigen onderzoek waaruit blijkt dat auto’s op de weg gemiddeld bijna 20 % minder zuinig zijn dan de fabrikanten communiceren. Voor hybride auto’s loopt dat zelfs op tot 50 %. De Mitsubishi Outlander, speciaal ontworpen om optimaal de Nederlandse subsidieregelingen te benutten, heeft naast de gebruikte elektriciteit een gemiddeld real-world benzineverbruik van 4,2 l/100 km, terwijl de folder 1,9 l/100 km vermeldt.
Het ergste is dat de technologie voor zuiniger auto’s gewoon beschikbaar is. Het voorbeeld van Volkswagen is wat dat betreft pijnlijk duidelijk. De motor is zo gemaakt dat een lage uitstoot van stikstofoxiden mogelijk is, maar dat vergt wat motorvermogen en de onderhoudskosten zouden omhoog gaan, onder meer omdat het reservoir met ureum sneller moet worden vervangen.
Op grote autoshows tonen de fabrikanten met spectaculaire concept cars een veilige en schone toekomst voor het personenvervoer, maar als het puntje bij paaltje komt, tonen zij zich een zuinige boekhouder die in een door normen, boetes en subsidies gedomineerde markt nét voldoende doet om niet bestraft te worden. En als het allemaal net niet voldoende blijkt, dan gaat de trukendoos open om toch voldoende te scoren.
Behalve de daadwerkelijke gevallen van fraude is die houding van de fabrikanten natuurlijk ook wel te begrijpen. In een tijd van zware verliezen, massa-ontslagen en spooksteden waar ooit de auto-industrie gloreerde, is de elektrische auto ze min of meer opgedrongen als enige redmiddel. En nog altijd moeten ze alle zeilen bijzetten om simpelweg het hoofd boven water te houden. In dat soort omstandigheden komt de zuinige boekhouder altijd bovendrijven.
Voor een daadwerkelijke verduurzaming van het vervoer – sowieso nog een stuk moeilijker opgave dan de verduurzaming van de elektriciteitsopwekking – zijn echter een breed gedragen visie en vérgaande financiële prikkels nodig. De autofabrikanten zouden nog beter moeten aangeven wat daarvoor nodig is.
Wellicht is de ultieme consequentie dat autorijden (nog) duurder moet worden. Weinig kans dat je met die boodschap de handen van automobilisten op elkaar krijgt.
