Herman Damveld
Volgens het regeerakkoord zorgt het nieuwe kabinet “voor veilige, permanente opslag van kernafval.” Ook zet het “kabinet de benodigde stappen voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales,” en reserveert daarvoor “5 miljard euro.” De regering geeft niet aan op welke manier gezorgd moet worden voor de opslag van kernafval. Hiervoor moet immers een veilige opslagperiode van een miljoen jaar gegarandeerd zijn.ii iii In Nederland staat de opslag van kernafval in de Noord-Nederlandse zoutkoepels nog steeds op het programma. Het is aan de nieuwe regering om eerst aan te tonen dat opslag in Nederlandse zoutkoepels echt veilig is, voordat besloten kan worden tot de bouw van nieuwe kerncentrales. De buitenlandse ervaringen helpen niet echt mee.
Bij de Duitse zoutkoepels in Asse en Morsleben lekken vaten met kernafval en kost het de belastingbetaler 5 miljard euro om de vaten in Asse weer op te graven en 2,4 miljard euro om de opslagmijn in Morsleben af te dichten. Op 28 september 2020 heeft de Duitse overheid na 40 jaar onderzoek (kosten 1,6 miljard euro) de zoutkoepel Gorleben ongeschikt verklaard.In Denemarken werden indertijd zes zoutkoepels onderzocht voor de opslag van kernafval. Ze bleken allemaal ongeschikt. Het Deense parlement bepaalde vervolgens in mei 1985 geen kerncentrales te zullen bouwen.
Ook de Verenigde Staten was aanvankelijk voor opslag in zout, blijkens plannen uit 1957. Hoewel er in de staten Texas, Louisiana en Alabama verschillende zoutkoepels liggen, werden die buiten beschouwing gelaten en koos men voor zoutlagen. Proefboringen op verschillende plekken leverden ongunstige resultaten op. Daarop werd besloten geen afval van kerncentrales in zout op te slaan. Wel mag in een zoutlaag bij Carlsbad in New Mexico, WIPP (Waste Isolation Pilot Plant), een deel van het radioactieve afval van de kernwapenproductie opgeslagen worden. Het gaat hier om een militair project met de nodige geheimhouding.
De regering wil al vanaf 1976 opslag van kernafval in de noordelijke zoutkoepels realiseren (Ternaard in Friesland; Pieterburen en Onstwedde in de provincie Groningen; Schoonloo, Gasselte-Drouwen, Hooghalen en Anloo in Drenthe). Het is aan de regering om aan te tonen dat definitieve opslag in deze zoutkoepels echt veilig is.
In Nederland gaat het radioactieve afval naar bovengrondse opslagloodsen van de COVRA. De locatie is een gebied buitendijks, net naast de kerncentrale in Borssele. De bedoeling is dat het afval daar de rest van deze eeuw blijft staan. Het is echter de vraag wat de gevolgen voor de COVRA zijn van de zeespiegelstijging waarmee we rekening moeten houden. Komt de COVRA onder water te staan? Is, kortom, de opslag van kernafval in goede handen bij de nieuwe regering?
