Deze maand is het 51 jaar geleden dat de wereld meekeek hoe Neil Armstrong de eerste stappen op de maan zette. ‘One Giant Leap For Mankind’ was een succes. Maar wat als deze Apollo 11 missie was geëindigd als ramp? Voor dat scenario was een alternatieve toespraak voorbereid die president Nixon zou voordragen als de drie astronauten niet meer terug zouden kunnen keren naar aarde.

Ook astronauten moeten wel eens naar de wc en dat is niet eenvoudig. Tijdens de Apollomissies moesten de ruimtereizigers het doen met een plastic zak die je voor een ‘grote boodschap’, vastplakte aan je billen. Op de maan liggen nog altijd achtergelaten, gevulde zakjes. In ruimtestation ISS bestaat het toilet uit een soort stofzuigersysteem. Nu is er een nieuwe uitdaging: een maantoilet, dat werkt bij zwaartekracht die een zesde is van die op aarde.

Op donderdag 30 juli om 13.50 uur* Nederlandse tijd gaat NASA’s nieuwste missie naar de planeet Mars van start. De robotwagen Perseverance (‘Volharding’) moet op 18 februari 2021 landen op de rode planeet, om gedurende minstens één Marsjaar (bijna twee aardse jaren) te zoeken naar sporen van leven, eventueel in een ver verleden. Daarnaast gaat Perseverance bodemmonsters verzamelen die in de toekomst teruggebracht kunnen worden naar de aarde voor gedetailleerd laboratoriumonderzoek. ‘Dit is onze eerste stap op weg naar de allereerste planetaire retourvlucht,’ aldus Lori Glaze, directeur van NASA’s divisie voor planeetonderzoek.

Op 30 mei lanceerde SpaceX de Crew Dragon capsule met aan boord twee astronauten. Bestemming: het internationale ruimtestation ISS. Het lastigste gedeelte van de 16-urige reis kwam vlak bij de eindbestemming: de Crew Dragon vastkoppelen aan het ISS dat met ruim 27.000 km/h om de aarde draait.

Woensdagavond 27 mei zat ik achter mijn laptop om samen met tien andere ‘ruimtenerds’ via ZOOM naar de lancering van de bemande Crew Dragon-capsule van SpaceX te kijken. De vlucht werd 16 minuten voor de lancering geschrapt vanwege slecht weer. Die zaterdag hadden we meer geluk. Digitaal borrelend zagen we de twee Amerikaanse NASA-astronauten Robert Behnken en Douglas Hurley naar het internationale ruimtestation ISS schieten. Samen telden we af en juichten we toen de Falcon 9-raket omhoog schoot. Op de achtergrond, bij een van de aanwezigen, hoorde je een kind geïrriteerd roepen: ‘Het is ook weer niet zo belangrijk, hoor!’ En dat klopte wel.

Het voorlopig ontwerp van het METIS-instrument, dat onder leiding van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) wordt gebouwd, is goedgekeurd. Een belangrijke mijlpaal voor de Nederlandse bijdrage aan de toekomstige Extremely Large Telescope (ELT) – ontworpen door de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) – die in Noord-Chili zal verrijzen.

Licht is een prima medium om grote hoeveelheden data met een hoge snelheid te versturen. Kleine satellieten, die in grote aantallen gelanceerd worden, tonen steeds meer interesse in deze vorm van communicatie. Om te zorgen dat die optische satellietdata ontvangen en verwerkt kan worden, hebben onderzoeksorganisatie TNO en het Nederlandse ruimtevaartbedrijf Hyperion Technologies een commercieel optisch instrument ontwikkeld: de Gigabit Detector.

Vrijdag 24 april is het dertig jaar geleden dat de Hubble Space Telescope werd gelanceerd. Hubble is zonder twijfel de meest succesvolle telescoop in de geschiedenis. In elk deelgebied van de astronomie heeft hij revolutionaire nieuwe ontdekkingen en inzichten opgeleverd. De opvolger van Hubble staat inmiddels in de startblokken, en er wordt ook al nagedacht over de opvolger van de opvolger. Die toekomstige ruimtetelescopen ontberen echter één uniek aspect waar Hubble zijn succes aan te danken heeft: de mogelijkheid om in de ruimte onderhoud te plegen en reparaties uit te voeren.