De klimaattop in Glasgow zit erop en de vraag hoeveel nu bereikt is, wordt verschillend beantwoord. Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) meldde tijdens de top dat de optelsom van de beloftes van alle landen voor het eerst in de geschiedenis een tweederde kans oplevert dat de opwarming in 2100 tot minder dan 2 graden beperkt blijft. Zo is de uitstoot van de 74 landen, die zich een ‘net zero’ doel gesteld hebben, samen nu goed voor driekwart van de wereldwijde CO2-emissies. Dus het gaat ergens over. Maar helaas hebben er van die 74 landen nog slechts een stuk of 10 dit doel ook wettelijk vastgelegd.

Medisch en technisch kunnen doktoren steeds meer. We staan bijvoorbeeld aan de vooravond van de geboorte van een waaier aan nieuwe gentherapieën, waarmee zeldzame aandoeningen plotseling behandeld kunnen worden. Indrukwekkend en hoopgevend. Maar het is één van de grote factoren in de explosie van zorgkosten die de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) voorziet bij ongewijzigd beleid. Van 1970 tot nu is het deel van de overheidsgaven dat naar zorg gaat, gegroeid van 6% naar 22% , terwijl bijvoorbeeld onderwijs gedaald is van 15 % naar 12 %.

Deskundigen als Martien Visser (Hanzehogeschool) en Jilles van den Beukel (HCSS) waarschuwden afgelopen zomer, al maanden voordat de aardgascrisis uitbrak, dat de Europese aardgasbergingen veel leger waren dan normaal in die tijd van het jaar. Een uitkomst die mogelijk is op de vrije energiemarkten, die de meeste Europese landen geschapen hebben. Wat kunnen we nu nog? Ik vroeg het vorige maand aan Martien Visser. ‘Bidden om een zachte winter,’ reageerde hij gelaten. Hij voorspelde ook dat in de zware industrie verschillende partijen hun poorten zouden sluiten en hun werknemers naar huis zouden sturen.

De energieprijzen schieten de lucht in, en het eind lijkt nog niet in zicht. Nu de economie zich herstelt na de coronacrisis is de vraag naar energie enorm, terwijl het aanbod achterloopt. Rusland zegt niet meer te kunnen leveren en door een koude winter en dure gasprijzen afgelopen zomer, zijn de voorraadkamers onvoldoende gevuld. Dikke truien van zolder en duimen voor een zachte winter? Energie-experts Arjan Kirkels (TU/e - IE&IS) en Thijs Meulen (TU/e - IMS) adviseren veel spelletjesavonden en studeren op de campus. Tegelijkertijd hopen ze dat de energietransitie nu een juiste duw in de rug krijgt.

Nu de gasprijzen weer richting het oude niveau dalen, lijkt de plotselinge gascrisis met een sisser af te lopen. Volgens Maarten Arentsen, UT-onderzoeker en expert op het gebied van de energiemarkt, is de recente prijsexplosie bovenal een waarschuwing om minder afhankelijk te worden van fossiele energie.

Het Europees Parlement wil volgend jaar niet bezuinigen, maar juist 305 miljoen euro extra aan het onderzoeksprogramma Horizon Europe besteden. Nu volgen onderhandelingen met de regeringsleiders.

We nemen de risico’s serieus en we zorgen zelf dat het goedkomt. Dat is vandaag de boodschap van de universiteiten aan de Tweede Kamer in een rondetafelgesprek over wetenschappelijke samenwerking met onvrije landen.

Er staan nog altijd flinke bezuinigingen op het hoger onderwijs in de nieuwe Rijksbegroting van het kabinet. De universiteiten balen ervan, ook al zijn die bezuinigingen nog ver weg. Vanaf 2026 tot en met 2033 is er bijvoorbeeld een bezuiniging van ongeveer 40 miljoen euro per jaar ingeboekt om ict-kosten van DUO op te vangen.