We nemen de risico’s serieus en we zorgen zelf dat het goedkomt. Dat is vandaag de boodschap van de universiteiten aan de Tweede Kamer in een rondetafelgesprek over wetenschappelijke samenwerking met onvrije landen.

Er staan nog altijd flinke bezuinigingen op het hoger onderwijs in de nieuwe Rijksbegroting van het kabinet. De universiteiten balen ervan, ook al zijn die bezuinigingen nog ver weg. Vanaf 2026 tot en met 2033 is er bijvoorbeeld een bezuiniging van ongeveer 40 miljoen euro per jaar ingeboekt om ict-kosten van DUO op te vangen.

Regelmatige publicaties van onderzoeksrapporten laten zien dat mensen in de regio rond de IJmond vaker gezondheidsklachten hebben dan elders. Nu is het causale verband tussen welk atoom zwaar metaal of fijnstofje je binnen krijgt en hoe dit het laatste zetje geeft in de richting van het ontwikkelen van een kanker niet vast te stellen, maar laten we een koe een koe noemen: de uitstoot van TATA Steel zorgt voor gezondheidsklachten in de regio.

Elk nadeel, zoals bekend, ‘heb’ zijn voordeel. Het afgelopen anderhalf jaar raakten we eraan gewend (of niet) om aan huis gekluisterd onze taken te verrichten. Kantoorzaken, lessen, sollicitaties, colleges, vergaderingen, je proefschriftverdediging, tentamens, alles digitaliseerde. ‘Samenleving’ werd een uitgehold begrip.

Het westen dreigt een onoverbrugbare achterstand op te lopen in hersenonderzoek, waarschuwt weekblad The Economist in een ongemakkelijk pleidooi voor hersenonderzoek op primaten. Het menselijk brein bevat 85 miljard zenuwcellen en biljoenen verbindingen. We begrijpen nog maar weinig van hoe het precies werkt. ‘Hersenonderzoek is het hedendaagse equivalent van exploreren van de uithoeken van de wereld,’ schrijft het blad. Het is niet alleen cruciaal voor het behandelen van aandoeningen als Alzheimer, maar speelt ook een belangrijke rol in de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. Het kan ook typisch worden ingezet voor de ontwikkeling van dual use technology, waaruit bijvoorbeeld neurowapens kunnen worden ontwikkeld.

Frans Rooijers is een invloedrijk denker in de energietransitie. De Delftse ingenieur is al 22 jaar directeur van adviesbureau CE Delft en stond onder meer aan de wieg van een van de grote succesverhalen in de klimaatgeschiedenis: de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) voor nieuwbouw die ervoor heeft gezorgd dat nieuwe woningen tegenwoordig bijna energieneutraal zijn.

Door de spectaculaire prijsdaling van zonne- en windenergie van de afgelopen decennia zijn alle ogen in de energietransitie gericht op die hernieuwbare energiebronnen. Maar een rapport van het Amerikaanse Breakthrough Institute waarschuwt dat de uitrol van zonnepanelen in Californië dreigt te stagneren door een fenomeen dat ‘value deflation’ wordt genoemd. Doordat alle zonnepanelen (hetzelfde geldt in iets mindere mate voor windturbines) op hetzelfde moment energie opwekken, wordt het business model voor de aanleg van nieuwe zonneprojecten ondergraven. Want die zullen uitgerekend gaan produceren op die momenten, waarop de stroom al overvloedig het net op stroomt.

Besluiten robots straks of wij een baan krijgen of überhaupt voor een sollicitatiegesprek worden uitgenodigd? In de Verenigde Staten wordt dit steeds gangbaard meldt ‘In Machines We Trust’, de podcast van MIT over ‘the automation of everything’ in een vierdelige serie over het gebruik van  artificiële intelligentie op de arbeidsmarkt.