Ik geef het u, in mijn eerste column van dit nieuwe jaar, op een briefje: ‘vaccin’ (en variaties daarop) wordt het meestgebruikte woord van 2021.

Laserstralen kunnen worden gebruikt om de positie of snelheid van een object nauwkeurig te meten. Daarvoor is wel een duidelijk, onbelemmerd beeld van dit object vereist. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht en TU Wien (Wenen) kunnen ook nuttige gegevens uit een meting met gereflecteerde en verstrooide stralen halen.

Een bij navigeert moeiteloos langs obstakels en landt zonder problemen op een bloem. Die vliegkunst is deels te verklaren door optische flow. Delftse onderzoekers zijn er in geslaagd dat concept te vertalen naar drones, die daarmee beter zelfstandig kunnen navigeren. 

Tijdens de coronacrisis neemt digitalisering een vlucht. We zitten dagelijks in online vergaderingen en in binnen- en buitenland wordt aan corona-apps gewerkt om met kunstmatige intelligentie (AI)  en robots corona het hoofd te bieden. Wanneer robots met AI worden uitgerust veranderen die van mechanische verlengstukken tot intelligente actoren waarmee mensen samenwerken en het is vooralsnog niet duidelijk welke risico’s mensen lopen. Want wat doen we als er niet van uit kunnen gaan dat de mens de intelligentste schakel is?

Maar liefst 400 Gigabits kunnen per seconden heen en weer suizen door een dataverbinding tussen het Europese deeltjesfysica-instituut CERN in Genève de Amsterdamse SURF en Nikhef. Het is de snelste internationale verbinding ter wereld. Tot nu toe was 100 Gbit/s het hoogst haalbare.

Een mobiele telefoon gebruik je gemiddeld 2 tot 3 jaar. Een laptop gaat 3 tot 4 jaar mee. Daarna eindigt het op zolder of als elektronisch afval, e-waste. Deze groeiende afvalstroom bevat waardevolle, zeldzame metalen, maar is vanwege de complexiteit lastig te recyclen. Op zit moment wordt slechts 20% van het elektronische afval gerecycled. Wat is er nodig om onze elektronische troep beter te recyclen?

De spin van elektronen opgesloten in zogeheten quantumdots zou gebruikt kunnen worden als bit voor een quantumcomputer. Promovendus Hans Tholen onderzocht of je die spin mogelijk kunt manipuleren door de quantumdot in een nanodraad te onderwerpen aan trekkrachten.

TNO en Hyperion Technologies hebben een lasersatellietterminal ontwikkeld waarmee satellieten met veel grote snelheden data kunnen down- en uploaden. Een eerste versie van de terminal, CubeCAT genaamd, zal in 2022 aan boord van de NorSat-TD-satelliet in de ruimte worden gelanceerd.