Ik laat de juf van groep vijf mijn twee doosjes zien. ‘De kinderen moeten zelf gaan bedenken, in welke snoep zit en in welke poep’, vertel ik enthousiast. ‘Denk je dat ze dit wel kunnen?’, vraagt ze met hoorbare twijfel in haar stem. Haar blik doet me vermoeden dat ze zelf niet zou weten waar te beginnen met dit raadsel. Zou ze gelijk hebben? Overschat ik groep 5?

Bij de technische afdeling van NOVA in Drenthe wordt gewerkt aan hoogstaande techniek voor telescopen en satellieten. ‘Wij zijn hofleverancier voor de Very Large Telescope (VLT) in Chili’, vertelt Ramon Navarro, hoofd van van NOVA’s instrumentatieafdeling.

Op een windstille zaterdagochtend in januari vertrekt het bijna 50 m lang schip Castor 02 van FOSELEV group de Zuid-Franse haven La Seyne-sur-Mer. De missie: twee detectie-eenheden plaatsen op de bodem van de Middellandse Zee, op 40 kilometer uit de kust bij Toulon. TW ging mee bij de te water lating. De detectie-eenheden gaan deel uitmaken van een neutrinotelescoop waarvan het Franse deel een oppervlak heeft van 250x250 m. 

Transistoren op basis van germanium kunnen mogelijk de bouwstenen vormen van de toekomstige quantumcomputers. Onderzoekers van het Delftse onderzoeksinstituut QuTech en de Nederlandse onderzoeksorganisatie TNO hebben aangetoond dat ze betrouwbare en snelle quantumberekeningen uit kunnen voeren met deze transistoren. Ze publiceerden hierover in Nature.

In het Leidse wetenschapsmuseum Rijksmuseum Boerhaave is de Wiskunderoute terug van weggeweest. De route loopt door het hele museum. Je krijgt een koffer mee met replica’s van museumvoorwerpen waarmee je onderweg aan de slag kunt. Je lost wiskundige dilemma’s op en ontdekt hoe je een anamorfose (een optisch hoogstandje) maakt.

De ontwikkeling van quantumtechnologie is de laatste jaren in een stroomversnelling geraakt. Het is niet langer uitsluitend het terrein van universiteiten en onderzoeksinstituten, ook steeds meer startups en grote bedrijven zoals Microsoft, Google en IBM werken aan de technologie die bijzondere eigenschappen van de quantumwereld gebruikt om taken uit te voeren die met een ‘gewone’ computer nagenoeg onmogelijk zijn. ‘En als er commerciële belangen om de hoek komen kijken, zie je dat er ook over intellectuele eigendomsrechten (met name octrooien) wordt gesproken’, vertelt Erik Visscher van octrooigemachtigdenkantoor DVME.

In Duitsland vond op 12 november de kick-off plaats van de eerste projectfase om een nationaal quantumnetwerk, QuNET op te zetten. Een quantumnetwerk zou razendsnelle, veilige netwerkverbindingen mogelijk maken, omdat ze gebruikmaken van quantumversleuteling. Een dergelijke versleuteling zou onkraakbaar zijn, zodat alleen de ontvanger met de juiste quantumsleutel verzonden data kan ontcijferen.

Bij het Europese onderzoeksinstituut CERN proberen fysici fundamentele natuurkundige vragen te beantwoorden. Ze onderzoeken bijvoorbeeld waar materie uit opgebouwd is en wat er gebeurde vlak na de oerknal. Voor dat onderzoek is enorm veel technologie nodig, van meet- en koelsystemen tot dataverwerking. ‘Steeds meer landen realiseren zich dat je de technologie die voor dat fundamentele onderzoek wordt ontwikkeld ook voor andere dingen in kan zetten’, vertelt Han Dols, hoofd Business Development bij CERN.