Mischa Brendel
Terwijl de politiek discussieert over het vervroegd sluiten van kolencentrales, waaronder ook enkele relatief nieuwe die tot de schoonste ter wereld behoren, kondigden zowel Engie als Essent aan diverse van hun gasgestookte energiecentrales te sluiten.
Eerstgenoemde stelt op 1 januari twee van de vijf eenheden van de Eemscentrale definitief buiten gebruik en later gaan er nóg eens twee gascentrales in de mottenballen. Essent koppelt eind dit jaar vier gasgestookte warmtekrachtcentrales definitief van het net en doet daarbovenop per 1 februari 2018 zijn energiecentrale Moerdijk in de mottenballen.
De reden is even simpel als ongewenst: de gascentrales kunnen niet concurreren met de meer vervuilende kolencentrales.
Het afschakelen van Nederlandse elektriciteitscentrales heeft nog een consequentie: elektriciteitsnetbeheerder TenneT meldde onlangs dat Nederland in de nabije toekomst netto stroom moet gaan importeren voor eigen gebruik, omdat we zelf niet meer genoeg opwekken.
In eerste instantie lijkt het vreemd om centrales te sluiten als we hierdoor stroom moeten importeren (wat het buitenland overigens prima op kan vangen), maar dit is juist een van de redenen geweest voor de aanleg van een Europees elektriciteitsnetwerk: om zo voordeliger stroom te kunnen krijgen en om makkelijker te kunnen ‘schuiven’ met overcapaciteit door wind en zon.
‘Voordeliger’ betekent hier echter vooral ‘goedkoper’ en dat gaat ten koste van het milieu. Voor het behalen van de CO2-doelstellingen zou het veel beter zijn juist de gascentrales voorlopig in werking te houden en niet de kolencentrales. Milieubewegingen Greenpeace, Urgenda en Milieudefensie vinden het allemaal niet ver genoeg gaan en willen dat in 2035 ook alle gasgestookte centrales gesloten zijn, zo meldde het AD op 22 oktober. Zonne- en windenergie, in combinatie met grootschalige isolatie van woningen, is volgens hen de oplossing.
Een streven naar duurzaam is mooi, maar het is nogal voorbarig en vooral contraproductief om nu al te roepen dat de gascentrales dicht moeten, terwijl die momenteel een noodzakelijk alternatief vormen voor de veel vervuilender kolencentrales.
Op korte termijn is het zinvoller om te kijken naar de CO2-emissiehandel. Het klimaatakkoord van Parijs krijgt volop aandacht, maar tegelijkertijd dreigt het Kyotoprotocol onder te sneeuwen. De Nederlandse overheid kondigde onlangs trots aan dat ‘onze’ klimaatdoelstellingen in zicht zijn, maar dat is een tamelijk ongenuanceerd beeld.
En het feit dat kolen het nu winnen van gas toont het dreigende falen van de CO2-emissiehandel. Zo betaalt Nederland over de geïmporteerde elektriciteit geen emissierechten. Het is uiteraard waar dat we met het sluiten van elektriciteitscentrales – zelfs gasgestookte centrales – minder CO2 uitstoten, maar als we onze dorst naar elektriciteit bij andere landen lessen, dan verplaatsen we onze problemen simpelweg over de grens.
Zelfregulering door marktwerking is in veel gevallen een prima systeem, maar niet wanneer het milieu het moet opnemen tegen de economie. En als nu blijkt dat het milieu het ook op moet gaan nemen tegen de milieuorganisaties, dan lijkt er weinig hoop.
