Onderzoekers concluderen dat er inmiddels waarschijnlijk te weinig insecten zijn om planten te bestuiven in Nederland, en dat is verontrustend nieuws.
De onderzoekers baseren hun conclusies op een analyse van metingen die gedurende 87 jaar zijn uitgevoerd op meer dan 365.000 locaties in Nederland. “We keken naar de verschillende plantensoorten, maar ook naar factoren als stikstof, vochtigheid en zuurgraad van de bodem en combineerden dat met gegevens over insecten,” vertelt onderzoeker Geert de Snoo. “Die combinatie, en de grote tijdschaal maken dit onderzoek uniek.”
Risico voor de biodiversiteit
Dat planten hun bestuivers verliezen is verontrustend nieuws: het merendeel van de planten in Nederland is immers afhankelijk van bestuiving door insecten. “We zien dat het aantal insect-bestoven plantensoorten afneemt, terwijl het aantal windbestoven soorten stijgt,” vertelt onderzoeker Kaixuan Pan. “Er zijn in verhouding dus steeds minder insect-bestoven planten.”
Als deze planten uit ons landschap verdwijnen kan dat catastrofaal zijn voor de biodiversiteit in Nederland. Er blijven niet enkel minder plantensoorten over, maar er zijn ook minder zaden en vruchten voor vogels en andere dieren. Pan waarschuwt voor een “sterke afname van de biodiversiteit”.
Voedselzekerheid
De onderzoekers benadrukken dat het merendeel van ons voedsel (75 procent) afkomstig is van planten die bestoven worden door insecten. “Als we deze soorten verliezen, is dat een bedreiging voor de voedselzekerheid”.
Waarom zijn er te weinig bestuivers?
Na eerder onderzoek waaruit bleek dat de populatie van insecten in ons land achteruitgaat, leek het logisch dat planten die afhankelijk zijn van deze insecten voor bestuiving ook op termijn de gevolgen zouden voelen. Maar is de afname van insect-bestoven planten werkelijk alleen toe te schrijven aan de afname van insecten? De onderzoekers suggereren van wel.
Uiteraard zijn er andere mogelijke oorzaken voor de afname van insect-bestoven planten, zoals bijvoorbeeld een toename van stikstof. Maar dergelijke factoren treffen vaak zowel windbestoven als insect-bestoven planten. Wat de onderzoekers in hun studie laten zien, is dat het aantal insect-bestoven planten afneemt, terwijl het aantal windbestoven planten juist toeneemt. Pan: “Dat verschil komt dus zeer waarschijnlijk door een gebrek aan bestuiving: er zijn niet genoeg bestuivers meer om deze planten (de insect-bestoven planten, red.) te bevruchten.”
De onderzoekers pleiten voor het beperken van stikstofuitstoot. “Als we ervoor zorgen dat daarvan minder in de natuur terecht komt, kan dat lokale planten en insecten helpen.” Daarnaast is het belangrijk om natuurlijke graslanden beter beschermen, deze zijn vaak rijk aan insect-bestoven plantensoorten.
Koos Biesmeijer vult aan dat het belangrijk is om alle beschermingsmaatregelen te monitoren om te zien of deze het gewenste effect hebben. “Zowel op de insecten als de planten, omdat ze wederzijds afhankelijk zijn.”
De informatie in dit artikel is opgesteld op basis van onderzoek van Journal of Applied Ecology
